Voorbeeld 2 sterren executeur

 

De beheerexecuteur heeft enkel en alleen het beheer over de nalatenschap. Professor mr. BERNARD M.E.N. Schols, hoogleraar, verbonden aan de universiteit van Nijmegen en het Centrum voor Notarieel Recht, heeft in 2007 een zeer uitvoerig proefschrift geschreven over wat de bevoegdheden van de executeurs zijn. De titel van dit proefschrift luidt: ‘Executele’. Nadat het proefschrift tot stand is gekomen en de rechten en verplichtingen van de executeur door Prof. Schols waren uitgewerkt, heeft de Hoge Raad op 21 oktober 2008 een uitspraak gewezen waarin de rechtspositie van de executeur uitvoerig werd omschreven en waarbij aansluiting werd gezocht bij het proefschrift van Professor mr. Schols. De vindplaats van de uitspraak luidt als volgt: HR 21 november 2008, LJN: WD6985.

 

Nalatenschap

Met deze uitspraak in het achterhoofd kunnen veel problemen worden voorkomen en opgelost waar de executeur tegenaan kan lopen. In de door de Hoge Raad genoemde uitspraak ging het om een nalatenschap, waarin een tante is overleden en er slechts twee erfgenamen zijn, twee neven, zijnde ook broers. Eén van de broers is tot executeur benoemd.

De nalatenschap was omvangrijk. De nalatenschap bestond uit een aanmerkelijk vermogen en tevens uit bijna 5 miljoen aandelen van Robeco. De koers van het aandeel Robeco bedroeg op de datum van overlijden van tante € 44,88. Gezien de omvang van de nalatenschap diende er een aanzienlijk bedrag aan successierechten te worden betaald, namelijk bijna € 166.000,--.

 

Gedagvaardigd

Om deze successie aanslag te kunnen betalen verkocht de executeur een aantal maanden later 2.200.000 aandelen van Robeco. De koers van een aandeel Robeco was gezakt van €44,88 naar €14,85. Een verlies van € 30,-per aandeel. De erfgenaam zag zijn aandeel in de nalatenschap als sneeuw voor de zon verdwijnen en heeft de executeur vervolgens gedagvaard omdat deze van mening was dat de executeur jegens hem onrechtmatig heeft gehandeld door aandelen te verkopen waarvan de koers drastisch was gedaald.

De zaak is bij de rechtbank geweest en vervolgens bij het gerechtshof. De Hoge Raad heeft het beslissende woord gegeven over wat nu de bevoegdheden van de executeur zijn en of de executeur bevoegd was om de aandelen, ook als deze in koers zijn gedaald, te mogen verkopen.

De uitspraak

 

De Hoge Raad overweegt als volgt:

 

De executeur aan wie, zoals in de geschetste casus het geval is, het bezit van de goederen van de nalatenschap is toegekend en die is aangesteld tot beredderaar van de boedel, is bevoegd met uitsluiting van anderen het beheer over de goederen van de nalatenschap te voeren. Op grond van deze bevoegdheid mag hij het beheer naar eigen inzicht voeren en de keuze maken die hem ten behoeve van dat beheer geraden voorkomen, zij het dat hij daarbij de zorg van een goed executeur moet betrachten. Hij is bevoegd om goederen van de nalatenschap te verkopen ten behoeve van de afwikkeling van de nalatenschap, bijvoorbeeld teneinde een schuld uit een legaat of een (andere) schuld van de nalatenschap te voldoen.

 

Schuld nalatenschap

De Hoge Raad verwijst naar een wetsartikel, nl. artikel 3:107 lid 2 BW. In dit artikel staat met zoveel woorden te lezen dat onder het begrip ‘beheer’ begrepen zijn alle handelingen die voor de normale exploitatie van een goed dienst had kunnen zijn. Dit omvat ook een daad van beschikking die voor een normale exploitatie van het goed worden gevorderd. De executeur was dus volgens de Hoge Raad bevoegd om de aandelenportefeuille deels te verkopen omdat dit nodig was om een schuld van de nalatenschap te betalen, nl. de hoge aanslag successierecht.

 

Anticiperen

Indien de executeur voorziet dat de aandelenportefeuille drastisch in waarde gaat dalen dan mag hij ook anticiperen en trachten de schade voor de nalatenschap te beperken door de portefeuille te verkopen. Als executeur voorziet dat de aandelenportefeuille in koers zal dalen en hij onderneemt niets, dan kan hij daarvoor zelfs aansprakelijk worden gesteld.

 

Raadplegen accountant

Al met al voor een executeur die voor het eerst in zijn leven tot executeur is benoemd moeilijke materie. Om uw taak als executeur goed uit te kunnen oefenen en niet het risico te lopen dat u achteraf dingen hebt gedaan die niet mochten, is het verstandig om op tijd een accountant te raadplegen (in verband met de aangifte erfbelasting) of een erfrecht advocaat in te schakelen.